Ciemno! To spadam!
Zdjęcie: Flickr. Autor: David Melchor Diaz.
Ostatnio w Internecie zaczęło krążyć nagranie pewnego eksperymentu, w którym pszczoły po zgaszeniu lamp opadają jak martwe na ziemię. Co sprawia, że wyłączenie światła „wyłącza” też owady?
Film został nagrany przez doktoranta Hamisha Symingtona z Uniwesrytetu Cambridge w Wielkiej Brytanii. Mężczyzna bada zapylanie, kwiaty i bezpieczeństwo żywności. Zarówno on, jak i inni naukowcy, nie są do końca pewni, dlaczego pszczoły w taki sposób reagują na nagłe zaciemnienie. Rzucono kilka ciekawych pomysłów, ale samych badań na ten temat jest niewiele.
Niektórzy komentujący filmik twierdzą, że może być to „mechanizm blokujący nawigację”, który pozwala owadowi od razu zabezpieczyć swoją pozycję podczas nagłego załamania pogody. Gdy burza przejdzie, owady mogą wrócić do ula, bez ryzyka, że zostaną zmiecione z kursu przez silny wiatr. Może mieć to związek z tym, że pszczoły nawigują według pozycji Słońca dzięki dostrzeganiu światła UV. Gdy słońce zachodzi, owady rzeczywiście przestają się ruszać.
Inna hipoteza mówi, że to „odpowiedź ofiary”. Gdy na pszczołę padnie cień dużego drapieżnika, zasłaniając światło, najszybszą i najbardziej efektywną reakcją obronną będzie nagłe zaprzestanie lotu i upadek na ziemię, gdzie trudniej ją dostrzec. Warto podkreślić, że drapieżniki, takie jak ptaki, najbardziej wyczulone są na postrzeganie ruchu.
Tak czy siak, obserwowanie tego zjawiska jest fascynujące. Poniżej podejemy link do nagrania na Twitterze:
Niektóre pszczoły przystosowały się do latania nocą, o czym pisała Martyna Walerowicz w książce „365 faktów o pszczołach”:
Zakłada się, że pszczoły nie widzą w ciemnościach, ponieważ ich oczy są dostosowane wyłącznie do widzenia dziennego. Jednak nie jest to do końca prawdą, ponieważ niektóre gatunki pszczół mogą zbierać nektar z kwiatów nocnych.
Czytaj także: Pszczoły wschodnie wrzeszczą gdy atakuje je szerszeń
Pszczoła olbrzymia (Apis dorsata) i afrykańska właściwa (Apis mellifera adansonii) są w stanie zbierać pokarm, jeśli na niebie widać księżyc przynajmniej w pierwszej kwadrze lub w pełni.
Natomiast wyłącznie w nocy są aktywne pszczoły Megalopta atra należące do rodziny Halictidae i plemienia Auglochlorini (żyjące m.in. w Panamie) czy gatunki zadrzechni (Xylocopa) żyjące w Indiach. Owady należące do tych gatunków i rodzin potrafią latać nawet w najciemniejsze noce i to bez światła pełni.
U pszczół zdolnych do lotów po ciemku oczy złożone i przyoczka są większe niż u owadów dziennych, oczywiście w proporcji do masy ciała. Przyoczka to struktury wrażliwe na światło. Pszczoły rozróżniają natężenie światła, jego barwę i polaryzację.
Pszczoły miodne bardzo rzadko latają po zachodzie słońca. Zdarza się to tylko w nagłych wypadkach np. obfitego pożytku rozkwitającego po zmroku i zazwyczaj w czasie jasnej pełni, tzw. księżyca myśliwych. Dlatego pszczelarze chcący przenieść ule, robią to nocą. Gdy pszczoły wtedy wypadną z gniazda, zazwyczaj nie wzlatują, lecz wędrują po ziemi. Z tego powodu w trakcie czynności przestawiania pni warto tak naciągnąć skarpetki, by nogawki nie były wolne i nie miały dziur, bo robotnice wspinają się, gdzie tylko mogą, mając nadzieję, że wrócą do ula.
Źródło:
Wielińska Agnieszka
Kobiałka Teresa 
Walerowicz Martyna
