Wymagania weterynaryjne przy sprzedaży produktów pszczelich w sprzedaży bezpośredniej

W poprzednim artykule¹ omówione zostały podstawowe zagadnienia prawne dotyczące sprzedaży bezpośredniej. Jak zostało zaznaczone, w przypadku sprzedaży bezpośredniej produktów pszczelich obowiązują konkretne przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej² (dalej: rozporządzenie ws. sprzedaży bezpośredniej), które należy spełnić. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie tych wymogów oraz zawarcie odpowiedzi na pytania, jakie czytelnicy kierowali do redakcji „Pasieki” w związku właśnie z wymogami weterynaryjnymi dotyczącymi sprzedaży bezpośredniej produktów pszczelich.

Fot. Grzegorz Kosek

Zagadnienia ogólne

Trzeba pamiętać, że sprzedaż bezpośrednia – w odniesieniu do produktów pszczelich – dotyczy wyłącznie produktów nieprzetworzonych (miód, pyłek pszczeli, pierzga oraz mleczko pszczele), a rozporządzenie ws. sprzedaży bezpośredniej określa formy sprzedaży:

• w miejscach, w których odbywa się produkcja tych produktów, w tym znajdujących się na terenie gospodarstwa rolnego lub pasieki, lub
• na targowiskach, lub
• z obiektów lub urządzeń ruchomych lub tymczasowych, w tym ze specjalistycznych środków transportu, znajdujących się na terenie miejsc, w których odbywa się produkcja tych produktów, na terenie targowisk lub poza nimi, lub
• z urządzeń dystrybucyjnych do sprzedaży żywności, znajdujących się na terenie miejsc, w których odbywa się produkcja tych produktów, na terenie targowisk lub poza nimi.

Niezależnie od formy sprzedaży bezpośredniej, zgodnie z § 41., ust. 1. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej należy prowadzić i przechowywać dokumentację, zawierającą informacje o:

1. ilości sprzedanych w danym miesiącu produktów;

2. wynikach czynności sprawdzających, o których mowa w § 18. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej (tj. coroczne sprawdzenie spełnienia wymogów przewidzianych dla wody przeznaczonej do spożycia dla ludzi, jeżeli w procesie produkcji lub sprzedaży bezpośredniej jest pobierana z własnego ujęcia oraz sprawdzanie, czy osoby posiadające kontakt z produktami pszczelimi mają orzeczenie lekarskie o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, wydane na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).

Wspomniana dokumentacja musi być przechowywana przez okres roku następującego po roku jej sporządzenia (dla przykładu: dokumentacja sprzedaży bezpośredniej sporządzana w bieżącym roku musi być przechowywana przez cały rok 2022). Oprócz tego, gdy powiatowy lekarz weterynarii zażąda udostępnienia tej dokumentacji, konieczne jest jej udostępnienie (§ 41., ust. 2. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej).

Wymogi weterynaryjne przy sprzedaży bezpośredniej produktów pszczelich

1. Utrzymanie czystości i dezynfekcja

Podstawowe znaczenie dla wymogów weterynaryjnych przy sprzedaży bezpośredniej mają § 9. i § 10. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej, zgodnie z którym instalacje, urządzenia i sprzęt, stosowane przy produkcji lub sprzedaży bezpośredniej, mające kontakt z produktami:

• wykonuje się z materiałów wykluczających możliwość zanieczyszczenia tych produktów;
• utrzymuje się w czystości i dobrym stanie technicznym.

Czyszczenie i dezynfekcję instalacji, urządzeń oraz sprzętu (w tym opakowań wielokrotnego użytku), mających kontakt z produktami przeprowadza się z użyciem środków, które nie wpływają negatywnie na te produkty, gdy nastąpi ich kontakt z wyczyszczoną lub zdezynfekowaną powierzchnią. Czyszczenie i dezynfekcję przeprowadza się po zakończeniu cyklu produkcyjnego lub po każdym zakończeniu pracy, lub częściej (jeżeli jest to konieczne). Dezynfekcję drobnego sprzętu, w tym noży, przeprowadza się w wodzie w temperaturze nie niższej niż 82°C lub z wykorzystaniem innej metody zapewniającej równoważny skutek.

2. Jakość, odpady

Produkty pszczele przeznaczone do sprzedaży bezpośredniej powinny być świeże, o cechach organoleptycznych charakterystycznych dla takich produktów pochodzenia zwierzęcego oraz muszą być przechowywane, transportowane oraz sprzedawane w warunkach uniemożliwiających ich zanieczyszczenie (§ 14. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej). Z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego; Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1., z późn. zm.), powstającymi przy produkcji przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej postępuje się w sposób wykluczający możliwość zanieczyszczenia produktów; należy zapewnić odpowiednie warunki do przechowywania i usuwania powstałych odpadów stałych i płynnych, zgodnie z zasadami higieny oraz przepisami o odpadach (§ 17. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej).

Fot. Serafin Studio

3. Infrastruktura (obiekty i urządzenia ruchome lub tymczasowe)

Według § 8. rozporządzenia ws. sprzedaży bezpośredniej w przypadku sprzedaży bezpośredniej z obiektów i urządzeń ruchomych lub tymczasowych (w tym specjalistyczne środki transportu, z których prowadzi się sprzedaż bezpośrednią lub w których transportuje się te produkty), obiekty te lub urządzenia:

Podsumowanie

Sprzedaż bezpośrednia produktów pszczelich wymaga uwzględnienia różnego rodzaju wymogów weterynaryjnych, które nie są jednolite – zakres tych wymogów zależy od formy sprzedaży bezpośredniej. Przepisy prawne określają jednak również takie wymagania, które są wspólne dla wszystkich rodzajów sprzedaży bezpośredniej produktów pszczelich.

Dr Rafał R. Wasilewski
Doktor prawa,
radca prawny wpisany na listę radców prawnych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Szczecinie. Prowadzi kancelarię radcy prawnego, wspierając przedsiębiorców, innych klientów instytucjonalnych oraz klientów indywidualnych, w szczególności w zakresie prawa gospodarczego oraz prawa cywilnego.

1 - R.R. Wasilewski, Sprzedaż bezpośrednia miodu – podstawowe kwestie prawne, „Pasieka” 2021, nr 4, s. 30.; online: https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/219-pasieka-4-2021/3083-sprzedaz-bezposrednia-miodu-podstawowe-kwestie-prawne

2 - (DzU. poz. 1703 z późn. zm.).

3 - Zob. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (DzU. poz. 2294).

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"