Pożytki pełni lata: Byliny uprawne

BYLINY UPRAWNE

Lubczyk ogrodowy (= lubszczyk) – Levisticum officinale W. D. J. Koch

Rodzina: Apiaceae – selerowate

Stanowisko:	słoneczne, ciepłe
Gleba:	lekka, przepuszczalna, zasobna w wapń i próchnicę, dostatecznie wilgotna
Termin kwitnienia:	VI-VII
Długość kwitnienia:	4-5 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion, podział
Wydajność miodowa:	~ 550 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	35 kg/ha
Kolor obnóży:	beżowy

lubczyk_ogrodowy_(1)
Lubczyk ogrodowy
Levisticum officinale
[DE] Der Liebstöckel
[EN] Lovage

Tradycja uprawy lubczyku w Europie sięga VIII w. Roślina wykształca żeberkowaną, pustą w środku, w górze silnie rozgałęzioną łodygę, dorastającą do 1,2 m wysokości.

Liście mają podwójnie pierzastą blaszkę. Drobne, pachnące kwiaty (pszczoły ponoć lubią ich zapach) o niewyraźnym kielichu i zielonkawożółtej, pięciopłatkowej koronie, zebrane są w baldachy na szczytach łodyg. Elementy generatywne stanowi 5 pręcików i jeden słupek, którego zalążnię otacza pierścień tkanki nektarnikowej.

Kwitnienie jednego kwiatostanu trwa około 6-8 dni. We wszystkich organach rośliny występuje olejek lotny nadający roślinie bulionowy zapach i smak. Owocem jest podwójna rozłupnia. Korzenie i liście znalazły zastosowanie jako przyprawa kuchenna.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych ePrenumeratorów

Rośliny najlepiej rosną na stanowiskach ciepłych i słonecznych. Preferują gleby lekkie, przepuszczalne, zasobne w wapń i próchnicę, dostatecznie wilgotne. Lubczyk można rozmnażać przez podział lub nasiona.

Lubczyk ogrodowy. Fot. Aneta Sulborska

Najlepiej wysiewać je zaraz po zbiorze w VIII lub jesienią (gdyż szybko tracą siłę kiełkowania) wprost do gruntu lub na rozsadnik czy pod osłony. Zalecana rozstawa to 40-60 × 50 cm.

Melisa lekarska (= rojownik) – Melissa officinalis L.

Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate

Stanowisko:	słoneczne, ciepłe
Gleba:	przepuszczalna, umiarkowanie sucha lub lekko wilgotna, o średniej zawartości składników pokarmowych
Termin kwitnienia:	VI-IX
Długość kwitnienia:	~6-7 tyg.
Rozmnażanie:	siew, podział, sadzonki
Wydajność miodowa:	30-150 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	kremowy

melisa_lekarska_2
Melisa lekarska
Melissa officinalis L.
[DE] Die Zitronenmelisse
[EN] Lemon balm

Charakteryzuje się wzniesionym, krzaczastym pokrojem, dorasta do 1 m wysokości. Na organach nadziemnych obecne są włoski wydzielnicze produkujące olejek eteryczny, który nadaje całej roślinie przyjemny, cytrynowy zapach. Część podziemną stanowi poziome, rozgałęzione kłącze.

Łodygi nadziemne są czterokanciaste, ulistnione nakrzyżlegle. Liście mają sercowatojajowaty kształt, brzegiem są ząbkowano-karbowane. Kwiaty charakteryzują się białą, kremową, rzadziej fiołkową lub różową, dwuwargową koroną o długości 15 mm.

Zebrane są po 3-6 w nibyokółki wyrastające w kątach liści. Pojawiają się w drugiej dekadzie VI i kwitną do IX. Owocem jest rozłupnia rozpadająca się na cztery części. Podaje się, że melisa to znana od dawna roślina miododajna wprowadzona do uprawy przez starożytnych Rzymian i Greków.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych ePrenumeratorów

Melisa najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych, umiarkowanie suchych lub lekko wilgotnych, żyznych i zasobnych w próchnicę. Lubi stanowiska słoneczne, ciepłe i osłonięte.

Podczas chłodniejszych zim może przemarzać (zwłaszcza przy bezśnieżnej pogodzie), dlatego zaleca się jej okrywanie.

Melisę można rozmnażać przez sadzonki, podział, wysiew nasion – wprost do gruntu (4-5 kg/ha) jesienią lub wiosną w rzędy co 40 cm lub na rozsadnik (do tunelu bądź inspektu). Jeśli pozwolimy roślinom zawiązać owoce, wówczas same się rozsieją.