DRZEWA DZIKO ROSNĄCE

Lipa drobnolistna – Tilia cordata Mill.

Rodzina: Malvaceae – ślazowate

Występowanie:	obrzeża lasów, lasy mieszane
Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	głęboka, żyzna, próchniczna, piaszczysto-gliniasta
Termin kwitnienia:	VII
Długość kwitnienia:	~ 2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	200-300 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	10-100 kg/ha
Kolor obnóży:	jasnożółty

Lipa drobnolistna
Tilia cordata Mill.
[DE] Die Winterlinde
[EN] littleleaf linden

Spotykana jest na obrzeżach lasów lub jako domieszka w lasach mieszanych, często sadzona jest także w celach ozdobnych. Osiąga wysokość do 30 m. Jest długowiecznym (do 1000 lat), wolno rosnącym drzewem.

Egzemplarze występujące pojedynczo mają krótki i gruby pień oraz szeroką, nisko osadzoną koronę, natomiast okazy rosnące w zwarciu wykształcają smukły i wysoki pień oraz małą koronę. Młode pędy są zielonkawe, z wierzchu czerwonawe, błyszczące.

Węgiel drzewny jest skutecznym środkiem przy zatruciach i biegunkach oraz można nim posypywać oparzenia. Pąki nadają się do spożycia w stanie surowym lub po przerobieniu na napój alkoholowy. Od lipy powstało wiele nazw miejscowości oraz nazwisk, również miesiąc lipiec zawdzięcza swoją nazwę kwitnieniu tych drzew.

Wielu poetów opisywało piękno lip, a Kochanowski pod ukochaną lipą czarnoleską zwykł pisywać wiersze. Pod lipami odbywały się tańce obrzędowe, sądy, narady wojenne oraz składane były ofiary.

Lipa drobnolistna. Fot. Aneta Sulborska

Lipa drobnolistna zaliczana jest w Polsce do jednego z najbardziej nektarodajnych gatunków drzewiastych. Tkanka produkująca nektar zlokalizowana jest u nasady działek kielicha na ich wewnętrznej stronie. Nektar wydzielany jest za pośrednictwem włosków.

Zwisająca pozycja kwiatu oraz liczne włoski, które okrywają nektarnik zabezpieczają nektar przed wypłukiwaniem przez deszcz i wysuszaniem przez wiatr. Jeden kwiat żyje średnio 5 dni i w tym czasie produkuje 0,4-11,8 mg nektaru o stosunkowo małej koncentracji cukrów wynoszącej około 30%.

W ciągu dnia obserwuje się duże wahania w zawartości cukrów w nektarze (najniższe rano, najwyższe w godzinach południowych). Jeden kwiat wydziela w ciągu życia średnio 2,7 mg cukrów. Nektarowanie jest zawodne, bardzo uzależnione od przebiegu pogody w okresie kwitnienia.

Dobremu nektarowaniu sprzyja ciepła, słoneczna pogoda oraz dostateczna ilość wilgoci w podłożu. Upały, deszcz i pochmurna pogoda negatywnie wpływają na produkcję nektaru. Pszczoły najliczniej odwiedzają kwiaty lipy rano do 10:00 i  między 16:00 a 18:00, w południe nektar jest silnie skoncentrowany i  robotnicom trudno jest go pobrać. Wydajność miodowa może sięgać 200-300, rekordowo także 800-1000  kg/ha. Miód lipowy uważany jest w Polsce za jeden z najlepszych. Cechuje go aromat przypominający woń kwiatów oraz słodki, lekko ostrawy i gorzkawy smak. W stanie płynnym jest zielonkawożółty do jasnobursztynowego, szybko krystalizuje. Krupiec jest drobnoziarnisty w kolorze białożółtym do złocistożółtego. Często na liściach występuje spadź, która zmienia smak miodu i nadaje mu ciemniejszą barwę. Jeden kwiat produkuje 43 tys. ziaren pyłku, jeden kwiatostan 200 tys. Proces pylenia pojedynczego kwiatu trwa około 2 dni, przy chłodniejszej pogodzie 3 dni. Najwięcej zbieraczek pyłku obserwuje się w pierwszej połowie dnia. Dziesięć kwiatów dostarcza średnio 4,7-4,9 mg pyłku. Wydajność pyłkowa z jednego drzewa wynosi średnio 300-365 g, a z 1 ha waha się od 10 do 100 kg. Obnóża są niewielkie, mają jasnożółty kolor.

Lipa lubi słoneczne stanowiska oraz głębokie, żyzne, piaszczysto-gliniaste gleby. Źle rośnie na podłożach lekkich i suchych. Rozmnaża się przez wysiew nasion.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"