Tytułem wstępu: Owoce

Owoce

Dane ogólne

Powstawanie owoców i zawartych w nich nasion poprzedza proces zapylenia, po którym u roślin okrytozalążkowych następuje tzw. podwójne zapłodnienie. Podczas zapylenia ziarna pyłku jednego kwiatu są przenoszone na znamiona słupka innego kwiatu, co dokonuje się za pośrednictwem wody, wiatru lub zwierząt.

Większość roślin zapylana jest przez zwierzęta, głównie owady, ale mogą to być także ptaki (np. kolibry), ssaki (np. nietoperze) czy gady. W naszym klimacie zapylaczami są przede wszystkim owady, a zwłaszcza pszczoła miodna, dzikie pszczołowate, pszczoły samotnice, trzmiele i motyle.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Owoce suche podczas dojrzewania mogą się same otwierać uwalniając nasiona (owoce suche pękające) lub pozostają zamknięte (owoce suche niepękające).

Owoce suche pękające:

Torebka – na ogół jest jednokomorowa, wielonasienna: po dojrzeniu otwiera się klapami (np. u wiesiołka dwuletniego), otworkami (np. maku polnego), wieczkiem (np. u lulka czarnego) lub ząbkami na szczycie (np. u pierwiosnki lekarskiej).

Torebka.
Mieszek – to owoc jednokomorowy, wielonasienny pękający w jednym miejscu np. u knieci błotnej.

Mieszek. Fot. Tatters:) TatianaGerus
Strąk – jest owocem jednokomorowym, wielonasiennym, po dojrzeniu otwiera się w dwóch miejscach np. owoc złotokapu pospolitego.

Strąk.
Łuszczyna – owoc dwukomorowy, wielonasienny, otwierający się od dołu dwiema klapami. Nasiona przytwierdzone są do tzw. fałszywej przegrody przebiegającej przez środek owocu, tak jest np. u gorczycy polnej. Odmianą łuszczyny jest łuszczynka – owoc mniejszych rozmiarów (jego długość nie przekracza trzykrotnej szerokości) np. u tasznika pospolitego.

Owoce suche niepękające:

Rozłupnia – po dojrzeniu rozpada się na jednonasienne rozłupki np. owoc malwy ogrodowej.

Rozłupnia malwy ogrodowej po rozpadzie. Fot. Flickr, Andrey Zharkikh
Niełupka – to owoc o skórzastej owocni, jednokomorowy, jednonasienny. Często na jego powierzchni występują dodatkowe struktury jak włoski, haczyki, które ułatwiają rozsiewanie. Takie owoce ma np. chaber bławatek.

Niełupki chabra bławatka. Fot. Klaber
Ziarniak – wykształca skórzastą owocnię trwale zrośniętą z łupiną nasienną, widać to np. u kukurydzy zwyczajnej.
Orzech – owoc o twardej, zdrewniałej owocni, najczęściej jednokomorowy z jednym nasionem jak np. leszczyny. Odmianą orzecha jest orzeszek, który cechuje się mniejszymi rozmiarami, np. gryka zwyczajna produkuje takie owoce.
Skrzydlak – jest to orzech lub niełupka opatrzona błoniastymi skrzydełkami ułatwiającymi rozsiewanie np. owoc klonu zwyczajnego.

Owoce mięsiste:

Pestkowiec – najbardziej charakterystyczną cechą tego owocu jest zdrewniała, wewnętrzna część owocni, czyli pestka (= drupa) zawierająca jedno nasiono jak np. u wiśni pospolitej.
Jagoda i nibyjagoda – owoce całkowicie zmięśniałe, bez wykształconej wewnętrznej części owocni, jedno lub kilkukomorowe, wielonasienne np. owoc dyni olbrzymiej.
Owoc jabłkowaty – owoc, w którego powstawaniu bierze udział zalążnia słupka oraz silnie rozrośnięte dno kwiatowe. Są to owoce kilkukomorowe, kilkunasienne np. jabłoni domowej.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Nasiona

W zależności od tego jak przebiega proces przekształcania się zalążków w nasiona, powstają następujące typy nasion:

Bielmowe – główną masę tego typu nasion stanowi bielmo czyli tkanka odżywcza, zarodek zaś jest niewielki, z cienkimi liścieniami (pierwsze liście nazywane zarodkowymi). Nasiona bielmowe produkuje np. mak.
Bezbielmowe – zbudowane jest z zewnętrznej łupiny nasiennej oraz zarodka z dużymi, mięsistymi liścieniami, w których gromadzone są materiały zapasowe. Bielma nie ma, gdyż zostało zużyte we wcześniejszych etapach rozwoju zarodka, jak w przypadku np. słonecznika zwyczajnego.

Z obielmem – nasiona, w których oprócz bielma występuje dodatkowa tkanka odżywcza nazywana obielmem np. nasiona komosy zwyczajnej.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"

Wiadomości:

z Polski

Owoce

Dane ogólne

Rośliny pożytkowe

Rośliny pożytkowe