KRZEWY OZDOBNE

Śliwa wiśniowa (= ałycza) – Prunus cerasifera Ehrh.

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	każda uprawna
Termin kwitnienia:	IV-V
Długość kwitnienia:	1-2 tyg.
Rozmnażanie:	z siewu nasion, odrosty korzeniowe
Wydajność miodowa:	40 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	30 kg/ha
Kolor obnóży:	żółty

Śliwa wiśniowa, ałycza
Prunus cerasifera Ehrh.
[DE] Die Kirschpflaume, Myrobalane
[EN] cherry plum, myrobalan plum

Jest ciernistym krzewem lub drzewem dorastającym do 6-10 m wysokości, mylonym z mirabelką. Wywodzi się z Azji, gdzie w stanie naturalnym występuje jako podszyt w lasach.

W Polsce jest gatunkiem uprawianym a tradycja takiego wykorzystania rośliny sięga VIII-X w. Ałycza jest używana jako podkładka dla moreli, brzoskwiń i śliw, często stosowana jest na żywopłoty a odmiany, zwłaszcza te o purpurowych liściach sadzone są w celach dekoracyjnych.

Wydajność miodowa z 10 m szpaleru wynosi 0,38 kg, a z 1 ha 40 kg. Jeden kwiat produkuje 0,8-1,0 mg pyłku, z którego pszczoły formują żółte obnóża. Wydajność pyłkową oszacowano na 30 kg/ha.

Ałycza rośnie niemal na każdej glebie, z wyjątkiem podłoży podmokłych i bardzo kwaśnych. Preferuje stanowiska słoneczne. Można ją rozmnażać przez odrosty korzeniowe lub wiosenny wysiew uprzednio stratyfikowanych nasion.

Śliwa wiśniowa. Fot. Aneta Sulborska

Mahonia pospolita (= mahonia ostrolistna, złocigroń, ościał) – Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.

Rodzina: Berberidaceae – berberysowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	świeża, dobrze uprawiona, próchniczna
Termin kwitnienia:	IV-V
Długość kwitnienia:	~ 2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	brak danych
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	szarożółty

Mahonia pospolita, mahonia ostrolistna, złocigroń, ościał
Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.
[DE] Die Gewöhnliche Mahonie
[EN] Oregon-grape

Jest zimozielonym krzewem dorastającym do 1 m wysokości o dość sztywnych, słabo rozgałęzionych i wyprostowanych pędach. Jego liście są skórzaste i błyszczące, pierzasto złożone, o kolczastym brzegu.

Rośliny są wytrzymałe na zacienienie, lecz wrażliwe na silne mrozy. Należy je sadzić w miejscach osłoniętych od wiatrów, na podłożu dostatecznie wilgotnym, próchnicznym, dobrze uprawionym. Nie tolerują gleb bagiennych, kwaśnych i ciężkich.

Zalecana rozstawa to 2 × 2 m. Przed zimą dobrze jest obficie podlać podłoże. Mahonia źle znosi przesadzanie, zatem najlepiej sadzić młode, szkółkowane rośliny z bryłą ziemi na wiosnę. Zimą liście brunatnieją i czerwienieją, co jest zjawiskiem naturalnym.

Mahonia pospolita. Fot. Aneta Sulborska

Mahonię można rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub wiosną po uprzedniej stratyfikacji w piasku, bezpośrednio do gruntu, inspektów lub tuneli foliowych. Jesienią pierwszego lub drugiego roku siewki wysadza się na miejsce stałe.

Pigwowiec japoński – Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	żyzna, urodzajna, średnio wilgotna
Termin kwitnienia:	IV-V
Długość kwitnienia:	ok. 2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion,
Wydajność miodowa:	0,6 – 2,9 g/krzew
Wydajność pyłkowa:	1,6 – 8 g/krzew
Kolor obnóży:	żółty

Pigwowiec japoński
Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach
[DE] Die Japanische Zierquitte
[EN] Maule’s quince

Jest niskim (do 1 m wysokości), szerokim krzewem o ciernistych pędach, pokrytych błyszczącymi, okrągławojajowatymi liśćmi. W trzeciej dekadzie IV lub na początku V pojawiają się ceglastoczerwone, zebrane w pęczki kwiaty o średnicy do 3 cm.

Z racji koloru kwiatów roślina nazywana jest także ognistym krzakiem. Pigwowiec wytwarza trzy rodzaje kwiatów różniących się wysokością słupków i pręcików – zjawisko to nazywane jest heterostylią. Jeden kwiat żyje średnio 7 dni. Kwitnienie trwa około 2 tygodni.

Krzewy nie wymagają cięcia ani formowania, jedynie należy usuwać stare i chore pędy.

Rośliny można rozmnażać z siewu nasion uprzednio stratyfikowanych, ale kwitnące okazy uzyskuje się dopiero po kilku latach. Szybszym sposobem jest rozmnażanie przez odkłady, które przygotowuje się wczesną wiosną zanim rośliny wypuszczą liście.

Pigwowiec japoński. Fot. Aneta Sulborska

Najniższe pędy należy przygiąć i umieścić w rowkach na głębokość ok. 10 cm, a następnie przymocować do podłoża i przysypać ziemią. Raz w tygodniu zaleca się obfite podlewanie. Jesienią pędy powinny być już ukorzenione a wówczas można je odciąć i wysadzić na miejsce stałe.

Różanecznik – Rhododendron L.

Rodzina: Ericaceae – wrzosowate

Stanowisko:	słoneczne (gatunki zrzucające liście na zimę), półcieniste (gatunki zimozielone)
Gleba:	kwaśna, piaszczysto-gliniasta, dostatecznie wilgotna
Termin kwitnienia:	IV-VI
Długość kwitnienia:	~ 3 tyg.
Rozmnażanie:	odkłady, sadzonki
Wydajność miodowa:	brak danych
Wydajność pyłkowa:	2-3 mg/kwiat
Kolor obnóży:	biały

Różanecznik
Rhododendron L.
[DE] Die Rhododendren
[EN] rhododendron

Rodzaj różanecznik jest jednym z najbogatszych w gatunki (1200) rodzajem na świecie. Należą tutaj krzewinki, krzewy, a nawet drzewa, na ogół o całobrzegich, zimozielonych lub opadających na zimę liściach.

Białe, żółte, czerwone lub fioletowe kwiaty najczęściej cechuje obecność plamek w odmiennym kolorze o lejkowatym kształcie najczęściej. Są one zlokalizowane wewnątrz korony na górnym płatku i wskazują owadom drogę do nektaru.

Rośliny wymagają kwaśnej, piaszczysto-gliniastej, lekko wilgotnej lub wilgotnej gleby oraz osłoniętych stanowisk. Różaneczniki najlepiej sadzić w miejscach półcienistych, zaś azalie w pełnym słońcu. Rośliny nie tolerują suszy, dlatego dobrze czują się w pobliżu zbiorników wodnych.

Obecność wody w podłożu jest szczególnie ważna podczas kwitnienia oraz zimą. Młode rośliny, zwłaszcza te, które rosną w pełnym słońcu zaleca się okrywać na zimę. W temp. poniżej 0ºC można obserwować zwijanie się liści w rurkę, co jest zjawiskiem normalnym i odwracalnym.

Rośliny można rozmnażać przez odkłady sporządzane wczesną wiosną lub po przekwitnięciu (VIII). Ukorzenione sadzonki odcina się od rośliny matecznej i przesadza na miejsce stałe późną jesienią lub wiosną kolejnego roku. Innym sposobem rozmnażania jest sadzonkowanie.

Różanecznik żółty. Fot. Aneta Sulborska

Kłokoczka południowa – Staphylea pinnata L.

Rodzina: Staphyllaceae – kłokoczkowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	żyzna, świeża, zasobna w wapń
Termin kwitnienia:	IV-V
Długość kwitnienia:	~ 2 tyg.
Rozmnażanie:	odrosty korzeniowe, siew nasion
Wydajność miodowa:	250 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	8 mg/10 kwiatów
Kolor obnóży:	żółty

Kłokoczka południowa
Staphylea pinnata L.
[DE] Die Gemeine Pimpernuss
[EN] European bladdernut

Jest wyprostowanym krzewem lub niewielkim drzewem dorastającym do 5-9 m wysokości, sadzonym w celach dekoracyjnych. Natomiast okazy rosnące na stanowiskach naturalnych objęte są w Polsce ochroną.

Kłokoczka wytwarza liczne odrosty korzeniowe, zwłaszcza na żyznych i wilgotnych miejscach. Liście rośliny składają się z 5-7 listków i osiągają długość do 20 cm. W IV-V pojawiają się białe kwiaty zebrane w zwisające (do 12 cm długości) kwiatostany na końcach pędów.

Kłokoczka wykazuje dużą tolerancję co do gleby i światła. Najlepiej rośnie na niezbyt suchych, żyznych i świeżych podłożach zasobnych w wapń oraz preferuje ciepłe, zaciszne stanowiska. Podczas mroźnych zim może przemarzać.

Roślinę rozmnaża się przez odrosty korzeniowe lub z nasion zbieranych późnym latem i jesienią. Nasiona należy poddać stratyfikacji w wilgotnym piasku, a wiosną wysiać je w ilości 20–25 kg/ar do inspektów lub bezpośrednio do gruntu.

Kłokoczka południowa. Fot. Aneta Sulborska

Kiełkowanie zazwyczaj następuje w roku następnym. Siewki z kilkoma liśćmi wysadza się do pojemników a następnie na miejsce stałe.

Złotlin japoński – Kerria japonica (L.) DC.

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	żyzna, przepuszczalna, lekko wilgotna lub wilgotna
Termin kwitnienia:	V
Długość kwitnienia:	6-10 tyg.
Rozmnażanie:	odrosty korzeniowe
Wydajność miodowa:	brak produkcji nektaru
Wydajność pyłkowa:	28 g/ krzew
Kolor obnóży:	żółty

Złotlin japoński
Kerria japonica (L.) DC.
[DE] Die Japanische Kerrie
[EN] Japanese kerria

Złotlin pochodzi z Chin, lecz od wieków jest uprawiany w Japonii. Wykształca gładkie, cienkie i połyskujące pędy dorastające do 1,5-2 m wysokości. Jego liście są jajowato wydłużone, jasnozielone, na szczycie zaostrzone, ułożone na pędach skrętolegle.

Złotlin jest rośliną łatwą w uprawie. Dostosowuje się do różnych warunków klimatyczno-glebowych, choć najbardziej lubi żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne lub wilgotne gleby. Może rosnąć zarówno w miejscach słonecznych, jak i półcienistych. Odznacza się średnią wytrzymałością na mróz.

Roślina wydaje dużo odrośli korzeniowych, dzięki którym rozrasta się i w starszym wieku szerokość krzewu przekracza jego wysokość. Odrosty służą także do rozmnażania wegetatywnego.

Złotlin japoński.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"