fbpx

NEWS:

Pestycydy a pszczoły miodne

Znaczenie insektycydów neonikotynoidowych na śmiertelność pszczelich rodzin: Streszczenie aktualnej literatury ze szczególnym nawiązaniem do sytuacji w Niemczech

Od Tłumacza: Kiedy wczytałem się w tekst prof. dr med. Klausa-Wernera Wenzel, owładnęły mną dwa uczucia: wściekłości - głównie na siebie za to, że przez tyle lat byłem ślepy i głuchy na liczne ostrzeżenia pszczelarzy-praktyków o nadzwyczajnej szkodliwości neonikotynoidów dla pszczół i smutku, o którym nieco szerzej powiem.

Pasieka nr 78 (pestycydy_przedwiosnie_w_Jaworzynce_Istebnej_i_Piosku_(13)
fot.© Milan Motyka

Autor dokonał drobiazgowej analizy doniesień naukowych z ostatnich lat na temat oddziaływania neonikotynoidów na pszczoły miodne i na inne owady-zapylacze roślin, szczególnie w aspekcie ich subletalnego zagrożenia. Nie chcąc wyprzedzać treści artykułu wspomnę tylko, że ostrzeżenie A. Einsteina zaczyna się na naszych oczach urealniać.

Dzisiaj neonikotynoidy dotykają pszczół i innych owadów, a gdy ich zabraknie, będą zagrożeniem dla człowieka, aczkolwiek przy braku pszczół pewnie nam żywności nie zabraknie, bo poziom naukowo-techniczny jest tak wysoki, że będziemy w stanie wyprodukować jej wystarczająco dużo, tyle tylko, że będzie ona dużo mniej różnorodna.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Wprowadzenie

Współcześnie pszczoły napotykają na wiele zagrożeń - włącznie ze stratą dotychczasowego naturalnego środowiska i dzikich kwiatów, rozwojem upraw przemysłowych monokultur, inwazji pasożytów Varroa destructor, chorób wirusowych, grzybowych i bakteryjnych, zmianę klimatu, itd.

Jednakże ostatnie badania potwierdziły znaczenie insektycydów neonikotynoidowych jako główną przyczynę zabicia milionów rodzin pszczół. To naukowe stwierdzenie zostało ostatnio potwierdzone w wielu różnych doniesieniach naukowych1-3.

W grudniu 2013 roku Unia Europejska – w odpowiedzi na niezbite naukowe dowody – uchwaliła moratorium zakazujące stosowania trzech insektycydów z grupy neonikotynoidów stosowanych jako zaprawy do nasion, które wabią pszczoły; to moratorium obowiązuje przez dwa lata4.

Podobne moratorium było narzucone w stosunku do Fipronilu i do insektycydów fenolowo-pyrolozowych, których toksyczny efekt był podobny do neonikotynoidów. Ten zakaz ma być utrzymany do grudnia 2015 r. i ma być ponownie rekomendowany o jego przedłużenie.(1)

Sposób działania neonikotynoidów (NN)

Neonikotynoidy były dopuszczone na rynek w 1992 r. przez firmę BAYER (wynalazca) do użycia przeciwko owadom gryzącym i ssącym. NN zabijały insekty poprzez blokowanie przewodzenia impulsów nerwowych i paraliżowania mięśni.

Od momentu dopuszczenia licencji NN do użytkowania, obserwujemy wykładniczy wzrost upadków pszczelich rodzin w Europie i w USA. Ten efekt neonikotynoidów na mózgi pszczół jest podobny do efektu nikotyny na ludzkie mózgi; jest to łączone z chemicznym kojarzeniem NN z acetylocholiną znajdującą się receptorach synaps komórek mózgu.

Pasieka nr 78 (pestycydy_detail-59)
fot.© Milan Motyka

Podczas gdy nikotyna pobudza mózg palacza tylko na krótki czas (dlatego palacz potrzebuje ciągłego uzupełniania nikotyny), NN jest powodem trwałego uszkodzenia mózgu pszczoły; neonikotynoidy nadzwyczajnie pobudzają synapsy przeciążając system sensoryczny i niszcząc koordynację pracy mięśni.

Możemy zaobserwować nadzwyczaj nerwowe pobudzenie pszczół, kiedy zatrute przez NN ciał spadają z kwiatów z drżeniem. Neonikotynoidy są o wiele bardziej toksyczne dla pszczół niż DDT: od 5000 do 10800 razy5.

Neonikotynoidy są uniwersalną zaprawą dla nasion pszenicy, rzepaku, kukurydzy i soi. Te insektycydy są rozpuszczalne w wodzie i są trwałe, zwłaszcza w glebie, o czym świadczy czas ich połowicznego rozpadu, który wynosi 18 lat6; co więcej – ich degradacja przechodzi w substancje chemiczne, które nadal są toksyczne na równi z NN.

Ponadto, odkąd gleba i woda zawierać będzie resztki NN, to będą one zanieczyszczone przez wiele lat, tak więc jest nieprawdopodobne, aby dwuletni zakaz stosowania neonikotynoidów dał jakieś pozytywne rezultaty.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

  • 1. Zróżnicowanej aktywności rodziny;
  • 2. Opieki i karmienia larw oraz od wzajemnej pielęgnacji pszczół (szczególnie usuwanie pasożytów);
  • 3. Termoregulacji w ulu.

Również obserwujemy rażące i nienormalne zachowanie wśród pszczół: nie mogą cofać (chować) języczków; drżą w sposób niekontrolowany na plastrze; nie mogą przedstawić informacji tańcem wywijanym; tracą możliwość rozpoznawania swoich pszczół, itd.10.

Subletalne dawki imidaclopridu są również przyczyną upośledzenia żołądka prowadzącą do jego atrofii (martwicy). Takie uszkodzenia młodych karmicielek, niszczy ich zdolność produkcji mleczka pszczelego dla matki i dla czerwiu11. Cdn.

Klaus-Werner, Niemcy
Redakcja: Graham White
Przetłumaczył: dr inż. Maciej Winiarski

Tytuł oryginału: „Agricultural Pesticides and Honeybees. The Role of Neonicotinoid Insecticides In Bee Colone Death: A Synopsis of Recent Literature, with special reference to the situation in Germany”

THE BEEKEEPERS QUARTERLY, Nr 123, luty 2016, s. 23-29.

Przypisy

  • (1) - Autor pisał swój artykuł przed końcem 2015 roku, dlatego napisał o grudniowej rekomendacji na przedłużenie moratorium w czasie przyszłym (przyp. Tłumacza).
  • (2) - W Polsce Colony Collapse Disorder jest różnie tłumaczone, lecz zdaniem Tłumacza najlepszym określeniem jest „zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej” - http://www.wiz.pl/8,1531.html
  • (3) - Badanie, dotyczyło pszczół zimujących, bowiem letnie pszczoły żyją wielokrotnie krócej (przyp. Tłumacza).

Literatura:

  • 1. - SANCHEZ-BAYO, F. 2014. The trouble with neonicotynoids. Cronic exposure to widely insecticide kills bees and many other invertebrates, Science 346; 806-807.
  • 2. - GOULSON, D., NICHOLLS, E., BOTIAS, C,. TOTHERAY, E. L. 2015. Bee declines driven by combined stress from parasites, pesticides, and lack flowers. Scinecexpress/sciencemag.org/content/early/recent/26 February 2015/Page 1/10.1126/science.1255957
  • 3. - Worldwide integrated assessment of the impacts of systemic pesticides on biodiversity and ecosystems. Task Force on Systemic Pesticides. 2015, Environ Science and Pollution Research, pp. 22: 1-154.
  • 4. - European Commission. 2013. Implementing Regulation (EU) No 485/2013 of May 2013 amending Implementing Regulation (EU) No 540/2011, as regards the conditions of approval of the active substances clothianidin, thiametoxam, imidacloprid, and prohibiting the use and sale of seeds theated with plant protection products sontaining those active substances. OJL. 139: 12-26.
  • 5. - Bonmatin, J.M. 2009. Neonicotinoid Pesticides and Honeybees. http:/www..moraybeedinosaurus.co.uk/neonicotinoid.html
  • 6. - REXRODE, M., BARRETT, M., ELLIS, J. GA BE.P., VAUGHAN, A., FELKEL, J., MELENDESZ, J. 2003. EFED risk assessment for the seed treatment of clothianidin 600FS on corn and canola. United States Environmental Protection Agency, Washington D.C.
  • 7. - HENRY, M., BEGUI, M., REQUIER, F. O., ROLLIN, O., ODUX, J. F., AUPINEL, P., APTEL, J., TCHAMITCHIAN, S., DECOURTYE, A. 2012. A common pesticide decreases foraging success and survival of honey bees. Science 336: 348-350.
  • 8. - FISCHER, J., MOULLER, T., SPATZ, A. K., GREGGERS, U., GROUNEWALD, B., MENZEL, R. 2014. Neonicotinoids Interfere with Specific Components o Navigation in Honeybees. PLOS ONE 93: e91464. Doe: 10.1371/journal.pone.00091364.
  • 9. - LU, CO., WARCHOL, K. M., CALLAMAN, R. 2012.In situ replication of honey bee colony collapse disorder. Bulletin of insectology 65: 90-106.
  • 10. - DOUCET-PERSONENI, C., HALM, M. P., TOUFLET, F., RORTRAIS, A., ARNOLD G. 2003. Imidaclopride utilize en enrobage de semences (GAUCHO (R) et troubles des abeilles. Rapport final.Agriculture.gouv.fr./IMG/pdf/rapport,fin.pdf
  • 11. - HATJINA, F., PAPAEFTHIMIOU, C., CHARISTOS, L., DOGAROGLU, T., BOUGA, M., EMMANOUIL, C., ARNOLD, G. 2013, Sublethal doses of imidacloprid decreases of hypopharyngeal glands and respiratoty rhythm on honeybees in vivo. Apidologie DOI10.1007/s13592-013-0199-4.

 Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"