3. Wpływ pasożyta na pszczoły

Pszczoły z dysfunkcjami rozwojowymi.

Czy wróg zawsze otwarcie atakuje?

Żerowanie V. destructor i jego potomstwa w komórkach z czerwiem zasklepionym ma poważne konsekwencje dla pszczół i rodzin. Wpływ pasożyta na pszczołę miodną można rozpatrywać w aspekcie pojedynczej pszczoły lub całej społeczności pszczelej.

Ten wpływ rozpoczyna się już w okresie larwalnym pszczoły, kiedy żerujące pasożyty „objadają” larwy z hemolimfy, co powoduje rodzenie się pszczół o zmniejszonej masie ciała.

Straty wywołane przez Varroa destructor – wpływ indywidualny:

Straty wywołane przez V. destructor – wpływ na rodzinę:(...)*

Samice Varroa destructor przebywając na dorosłych pszczołach znacznie utrudniają ich poruszanie się. Loty zarażonych pszczół stają się leniwe, a praca całej rodziny mało wydajna. Rozwój roztoczy na czerwiu powoduje istotne zaburzenia w metamorfozie, wskutek czego wygryzają się wprawdzie pszczoły, ale wykazują one anomalie rozwojowe (skrócenie lub niedorozwój odwłoka, skrzydeł i odnóży, aparatu gębowego, itp.). Pszczoły takie po kilku dniach są usuwane z ula przez zdrowe pszczoły.

Opóźnione wykonanie zabiegów zwalczania warrozy w takiej rodzinie może doprowadzić do jej straty. Szybkość zamierania rodzin zależy od nasilenia inwazji pasożyta, ilości pszczół i czerwiu, warunków sezonowych oraz powikłań wtórnych. Z reguły przez pierwsze 2 -3 lata choroba przebiega w postaci utajonej, mimo porażenia sięgającego około 20-30% pszczół.

Bardzo ważne, ale wciąż niedoceniane jest prowadzenie zabiegów zwalczania V. destructor w pasiekach sąsiadujących w tym samym czasie. Ma to ogromne znaczenie w okresie ...

W silnie porażonych roztoczami rodzinach pszczelich wrasta znacząco nasilenie grzybicy otorbielakowej. Rola pasożyta jako wektora jest o tyle istotna, że np. objawy chorobowe występujące przy chorobie zdeformowanych skrzydeł (DWV) traktowano początkowo jako objawy patognomiczne dla warrozy.
Niewielkie porażenie przez V. destructor rodziny pszczelej nie powoduje widocznych objawów.

Ten brak symptomów występowania warrozy powoduje bardzo często „uśpienie” czujności pszczelarza, który nie spieszy się z rozpoczęciem leczenia zarażonej rodziny.

W rodzinach tych następuje jednoczesny ubytek pszczół pokolenia wcześniejszego i nieuszkodzonego przez pasożyta wraz z pokoleniem urodzonym później, ale uszkodzonym (o skróconym czasie życia). Konsekwencją tego zjawiska jest gwałtowne „wypszczelenie” się rodzin, które, nawet mimo leczenia, bardzo często giną jeszcze przed zimą, czasami z objawami typowymi dla CCD (Colony Colapse Disorder). W przypadku znacznej inwazji można zaobserwować nawet całkowite wyrojenie się rodziny, czyli porzucenie przez pszczoły gniazda wraz z czerwiem i zapasami pokarmu.

W rodzinach, które wchodzą w okres zimowli powinno być jak najmniej Varroa destructor. Z wieloletnich obserwacji nad warrozą wynika, że obecność ponad 400 sztuk pasożytów w zimującej rodzinie pszczelej kończy się dla niej śmiercią z charakterystycznymi objawami:

Zapasy zimowego pokarmu w takiej rodzinie nie zostają wykorzystane przez pszczoły nawet w 50%.
Wyjedzone są one tylko w tym miejscu, w którym zawiązał się kłąb zimowy.

Na plastrze widać ...

V. destructor i rozprzestrzenianie chorób wirusowych.

Roztocz jest wektorem, czyli przenosicielem dla wielu wirusów pszczelich. W czasie żerowania uszkadza oskórek czerwiu lub pszczół i w tym czasie pobiera lub wprowadza wirusy. Bardzo łatwo zakażenie wirusowe jest przenoszone nie tylko w obrębie jednej rodziny, ale także pomiędzy wieloma rodzinami w pasiece, a nawet do innych pasiek odległych czasami nawet ponad 1 km.

Do transmisji wirusów może dochodzić na drodze poziomej (pszczoła-pszczoła) lub pionowej (czerw- pszczoła). Dodatkowo żerowanie roztoczy powoduje osłabienie odporności (immunosupresję) u larw i poczwarek sprzyjając ujawnianiu się utajonych zakażeń wirusowych. Najczęściej są przenoszone wirusy:

• wirus kaszmirski (KBV),
• wirus choroby woreczkowej (SBV),
• wirus ostrego paraliżu pszczół (ABPV),
• izraelskiego wirus ostrego paraliżu pszczół (IABPV)
• wirus choroby zdeformowanych skrzydeł (DWV).